logo emvmeting nu

In februari 2023 geeft de minister van Primair en Voortgezet Onderwijs Wiersma aan, dat hij gaat praten met scholen over het eventueel verbieden van mobieltjes in de klas. In de Tweede Kamer erkende hij dat mobieltjes de les kunnen verstoren. Sommige scholen hebben eerder maatregelen genomen, om de blootstelling aan straling en het gebruik van mobieltjes te verminderen.

Voornaamste bron: De Andere Krant, bijdrage van Sylvia Slegers. De Andere Krant, als weekblad verkrijgbaar bij de Bruna, publiceert steeds meer artikelen over de stralingsproblematiek. Hierbij een artikel, waar vele ouders mee te maken hebben.

De kinderen van Bill Gates en Steve Jobs
Je zou verwachten dat de kinderen van softwareontwikkelaar Bill Gates en Apple-CEO wijlen Steve Jobs overladen zijn met de nieuwste en meest geavanceerde gadgets. Niets is echter minder waar: hun kroost is nagenoeg techvrij opgevoed. “Ze hebben nog nooit een iPad gebruikt, wij houden de hoeveelheid technologie die onze kinderen thuis kunnen gebruiken beperkt”, zei Jobs in een interview in 2010 met de New York.

De keuze van Gates en Jobs vormt bepaald geen uitzondering: veel leidinggevenden van tech-bedrijven in Silicon Valley beperken de schermtijd van hun kinderen. Athena Chavarria, executive assistant van het imperium van Mark Zuckerberg: “Ik ben ervan overtuigd dat de duivel in onze telefoons leeft en grote schade aanricht aan onze kinderen”. [1] Ook de Waldorf School of Peninsula in Sillicon Valley, waar veel kinderen van Google-, Apple- en eBay-medewerkers basisonderwijs volgen, houdt digitale leermiddelen en computers buiten de deur. Google-directeur Alan Eagle: “Ik ben het pertinent oneens met het idee dat je technologie nodig zou hebben op de basisschool”. [2]

Boek Digitale Dementie
In het boek Digitale Dementie van Manfred Spitzer, wordt  gewaarschuwd voor dit fenomeen. Hij geeft aan: in ons hele leven worden nieuwe hersencellen gevormd. Delen van de hipocampus, een klein deel van de hersenen, groeien door en hebben een goed leervermogen. Bij intensief gebruik van digitale media gebeurt dit niet, hij stelt zelfs op pagina 120 van dit boek: "Het intensieve gebruik van sociale online netwerken vermindert niet alleen het aantal vriendschappen, maar ook de sociale competentie; de daarvoor verantwoordelijke hersengebieden verschrompelen."

Resolutie Raad van Europa
De adviezen in de in 2011 verschenen resolutie 1815 van de Raad van Europa laten echter niets aan duidelijkheid te wensen over: “Voor kinderen in het algemeen, en in het bijzonder in scholen en klaslokalen, maak liefst gebruik van bedrade internetverbindingen en leg strenge regels op voor het gebruik van mobiele telefoons op schoolterreinen”. De Raad pleitte daarbij voor voorzorg, omdat er ook onder de geldende blootstellingslimiet mogelijk sprake is van gezondheidsrisico’s. [3]

Initiatief bij scholen
Het ministerie heeft tot 2024 (zie tekst verderop), de verantwoordelijkheid met betrekking tot de mogelijke risico’s van het gebruik van draadloze technologie op scholen, volledig afgewend op schoolbesturen. Hoewel steeds meer scholen op allerlei fronten hard aan de weg timmerden om leerlingen een veilige en gezonde leeromgeving te bieden, bleven draadloze technologieën daarbij vaak buiten beeld. Het moest dus komen vanuit het eigen initiatief van ouders en scholen. Basisschool Meander in Nijmegen maakte in 2017, tijdens de verhuizing naar een nieuwbouw pand, uit voorzorg de overstap naar wifi-vrij. Veel weerstand heeft leerkracht en initiator Jean-Pierre van Groeningen daarbij niet ondervonden: “Andere scholen toonden belangstelling, en gingen bij hun nieuwbouw ook kijken hoe ze hier rekening mee konden houden.”

Een school in Haarlem gebruikt wifi met een tijdschakelaar. Ook in Lelystad heeft een school maatregelen genomen: routers op de gang in plaats van in de klas, bekabelde iPads en alleen incidenteel gebruik van wifi. [4]

Dat de thematiek, zoals Bootsma stelt, verder reikt dan alleen gezondheid wordt duidelijk uit het voorbeeld van het Zeeuwse Calvijncollege. Daar is, ter bevordering van de concentratie, leerprestaties en sociale interactie, het gebruik van mobieltjes op het gehele schoolterrein sinds 1 januari 2020 verboden. De ervaringen zijn positief en er is meer sociale interactie.

In het boek “Overprikkeling bij kinderen” besteedt holistisch arts Karin Janssen, ook serieuze aandacht aan stralingsbelasting, waarbij ze eveneens enkele praktijkvoorbeelden beschrijft. “Steeds meer stralingsgevoelige kinderen komen in de problemen zonder dat ouders weten waarom. En dat aantal zal in de komende jaren aanzienlijk toenemen,” stelt Janssen.

Artikel het Parool, jongeren gelukkiger bij beperkte schermtijd
Aaron Mirck geeft in een artikel in het Parool op 18-3-'23 aan dat smartphones ervoor zorgen, dat kinderen zich minder goed kunnen concentreren. Citaat: "De gemiddelde aandachtspanne is gedaald van 11 naar 8 seconden. Daardoor wordt het lezen van boeken een serieuze opgave, wat versterkt wordt doordat online chatten zorgt voor een slechtere leesvaardigheid. Universiteiten spreken van een leescrises. Nederlandse scholieren zijn steeds slechter gaan lezen en begrijpen steeds slechter waar een tekst over gaat." Hij gaat verder: "Excessief smartphonegebruik makt kinderen niet alleen dommer, maar ook ongelukkiger...Jongeren die maar een uur per dag in plaats van drie op sociale media te vinden zijn, zijn veel blijer met hun uiterlijk en gewicht... Het aantal eetproblemen en depressies onder jongeren is sinds Instagram explosief gestegen. De World Health Organisation (WHO) heeft duidelijke richtlijnen geformuleerd voor het maximum aan schermtijd voor jongeren: maximaal twee uur per dag.

Maar ook de ouders zijn aan zet: Een op de drie kinderen noemt zijn ouders zelfs telefoonverslaafd, waardoor ze het idee hebben dat ze niet voldoende aandacht krijgen. Hij eindigt: "Als we willen dat kinderen hun telefoon vaker met rust laten, ligt er een belangrijke taak voor ouders weggelegd: het goede voorbeeld geven."

Andere bronnen:

  1. Bill Gates and Steve Jobs raised their kids tech-free — and it should’ve been a red flag
    A Dark Consensus About Screens and Kids Begins to Emerge in Silicon Valley
  2. Kinderen en straling op school (Alles Tegen Straling)
  3. The potential dangers of electromagnetic fields and their effect on the environment (Raad van Europa)
  4. Overzichtskaartje wifi-vrije scholen (Google Maps)
Update januari 2024, invoering verbod mobiele telefoons scholen

Niet meer tijdens de les een Tiktokfilmpje bekeijken of een foto delen via Snapchat zie: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2023/07/04/mobieltjes-niet-meer-welkom-in-klaslokaal Minister Robert Dijkgraaf (OCW) heeft beslist, dat per 1 januari 2024 mobieltjes, tablets en smartwatches vanaf 1 januari 2024 per richtlijn niet meer toe te staan in klassen van het voortgezet onderwijs. "Ook al zijn mobieltjes haast verweven met ons leven, in de klas horen ze niet thuis", zegt Dijkgraaf. "Daar moeten leerlingen zich kunnen concentreren en alle ruimte krijgen om te leren.

In de Tweede Kamer drongen regeringspartij CDA en oppositiepartij PVV aan op een verbod van de mobiele telefoon in de klas, zoals in Frankrijk en Zweden al bestaat. In eerste instantie zagen Dijkgraaf en de onlangs afgetreden onderwijsminister Wiersma niets in Haags ingrijpen. Zijn mening veranderde. "Hij vindt dat mobieltjes het leerproces verstoren. "Daar moeten we leerlingen tegen beschermen." zie: https://nos.nl/artikel/2481424-kabinet-geeft-dringend-advies-aan-scholen-telefoon-uit-de-klas

Per kamerbrief liet Dijkgraaf op 4 juli 2023 weten: "Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat niet-educatief gebruik van mobiele telefoons hier afbreuk aan doet. Vooral sociale media en andere niet-educatieve apps leiden af van de lesstof en verstoren sociale interactie in de klas."

Scholen kunnen er ook voor kiezen, mobiele telefoons volledig te verbieden, al mogen leerlingen die er om medische redenen van afhankelijk zijn of beperkingen hebben ze wel blijven gebruiken. Eind 2024 wordt geëvalueerd of de richtlijn het gewenste effect heeft of dat eventueel toch een wettelijk verbod nodig is.